[...] Στα σκοτεινά χρόνια της τελευταίας κατοχής έτυχε να γίνω αυτόπτης μάρτυς του ηρωισμού τών γυναικών τον Πηλίου. Τον χειμώνα του 1943, χειμώνα αλησμόνητο, ανελέητο, βαρύτατο και σκληρό έτυχε να βρίσκομαι στη Ζαγορά του Πηλίου. Κρύο, πείνα, σκλαβιά. Τα τρία αυτά δεινά της πατρίδας, όπως έλεγε κι ο παλιός ρωμαντικός ποιητής:
«έψαλλαν και τα τρία θανάτου μοιρολόγια
σε μια τονισμένα φρικώδη μουσική».
Στο Χορευτό της Ζαγοράς υπήρχε ένα Ιταλικό τάγμα και φύλαγε μην τυχόν κάνουν οι Άγγλοι απόβαση και πιάσουν τον αμαξιτό Χορευτού - Ζαγοράς - Βόλου.
Στις 25 του Γεννάρη του 1943 γινότανε ένας γάμος στην Περαχώρα της Ζαγοράς. Το χιόνι είχε σκεπάσει όλο το χωριό. Όλοι είχαν πάει στο γάμο, χόρευαν κι είχαν έλθει στο κέφι. Από μια ολότελα τυχαία κακότυχη σύμπτωση ένας Έλληνας ένοπλοΗ πυρπόληση Ζαγοράς και οι γυναίκες(*) ...ς, όχι Πηλιορείτης, σκότωσε ένα 'Ιταλό στρατιώτη. Ο ένοπλος Έλληνας συναντήθηκε τυχαία με τον Ιταλό στρατιώτη. Ο Ιταλός όταν είδε ξαφνικά μπροστά του τον ένοπλο αντάρτη σήκωσε το όπλο του να πυροβολήσει. Ο Έλληνας πρόφθασε και πυροβόλησε γρηγορώτερα και σκότωσε τον Ιταλό. Το χωριό δεν έφταιγε. Όταν είδε το νεκρό Ιταλό, οι κάτοικοι χάσανε την ψυχραιμία τους και προσπάθησαν να τον κρύψουν μέσα στο χιόνι. Αυτό είταν το πρώτο επεισόδιο, που έγινε στο Πήλιο. Αμέσως το τάγμα του Χορευτού και στρατός Ιταλικός απ’ το Βόλο με Ιταλό στρατηγό επί κεφαλής ήλθαν στη Ζαγορά.
«έψαλλαν και τα τρία θανάτου μοιρολόγια
σε μια τονισμένα φρικώδη μουσική».
Στο Χορευτό της Ζαγοράς υπήρχε ένα Ιταλικό τάγμα και φύλαγε μην τυχόν κάνουν οι Άγγλοι απόβαση και πιάσουν τον αμαξιτό Χορευτού - Ζαγοράς - Βόλου.
Στις 25 του Γεννάρη του 1943 γινότανε ένας γάμος στην Περαχώρα της Ζαγοράς. Το χιόνι είχε σκεπάσει όλο το χωριό. Όλοι είχαν πάει στο γάμο, χόρευαν κι είχαν έλθει στο κέφι. Από μια ολότελα τυχαία κακότυχη σύμπτωση ένας Έλληνας ένοπλοΗ πυρπόληση Ζαγοράς και οι γυναίκες(*) ...ς, όχι Πηλιορείτης, σκότωσε ένα 'Ιταλό στρατιώτη. Ο ένοπλος Έλληνας συναντήθηκε τυχαία με τον Ιταλό στρατιώτη. Ο Ιταλός όταν είδε ξαφνικά μπροστά του τον ένοπλο αντάρτη σήκωσε το όπλο του να πυροβολήσει. Ο Έλληνας πρόφθασε και πυροβόλησε γρηγορώτερα και σκότωσε τον Ιταλό. Το χωριό δεν έφταιγε. Όταν είδε το νεκρό Ιταλό, οι κάτοικοι χάσανε την ψυχραιμία τους και προσπάθησαν να τον κρύψουν μέσα στο χιόνι. Αυτό είταν το πρώτο επεισόδιο, που έγινε στο Πήλιο. Αμέσως το τάγμα του Χορευτού και στρατός Ιταλικός απ’ το Βόλο με Ιταλό στρατηγό επί κεφαλής ήλθαν στη Ζαγορά.
Κάλεσαν όλον τον πληθυσμό, άνδρες, γυναίκες και παιδιά στην πλατεία του Αγ. Γεωργίου οι Ιταλοί για να τους μιλήσει τάχα ο στρατηγός. 'Ανύποπτος ό κόσμος γέμισε την πλατεία.
Τότε έκλεισαν όλους τους άνδρες από 20 - 60 χρονών στο σχολείο κάπου 400 άνδρες και έδιωξαν τις γυναίκες, λέγοντας να πάνε να φέρουν φαγητό για τους άνδρες τους.
Οι Ιταλοί στρατιώτες άρχισαν αμέσως να λεηλατούν και να καινέ τα σπίτια της Περαχώρας.
Οι γυναίκες δεν τα έχασαν καθόλου. Με τις εμπρηστικές σκόνες, που έριχναν οι Ιταλοί έπαιρναν αμέσως φωτιά τα πελώρια αιωνόβια σπίτια της Ζαγοράς, γεμάτα λάδια, φουντούκια, καρύδια, αλεύρι, χόρτα για τα ζώα.
Οι γυναίκες όλες μαζί, μόλις έβλεπαν ένα σπίτι να παίρνει φωτιά έτρεχαν και το έσβηναν ρίχνοντας φτυαριές, φτυαριές το χιόνι πάνω στις φλόγες. Οι Ιταλοί τις έσπρωχναν, τις χτυπούσαν, τις έδιωχναν. Εκείνες, σαν θεριά, με τα μαλλιά τους σφικτά δεμένα με τα μαντήλια τους, για να μην πάρουν φωτιά υπερασπιζότανε τα σπίτια τους και τα νοικοκυρά τους. Οι δασκάλισσες τον χωριού και πολλές άλλες γυναίκες έπεσαν στα πόδια του Ιταλού στρατηγού και τον παρακαλούσαν να λυπηθεί το ανεύθυνο χωριό. Έτσι ό ηρωισμός και η αυτοθυσία των γυναικών έσωσε τη Ζαγορά και μόνο 80 σπίτια της Περαχώρας κάηκαν. Οι άμοιρες γυναίκες της Ζαγοράς, είδαν όλα τα μουλάρια τού χωριού να κουβαλούν στο Βόλο σαν πλιάτσικο τα κιλίμια τους, τα προικιά τους και τα ωραία υφαντά των Ζαγοριανών σπιτιών, που τα είχαν κάνει γενεές γυναικών με κόπο και δουλειά ασταμάτητη.
Οι 400 άνδρες ωδηγήθηκαν στις φυλακές τού Βόλου. Οκτώ από αυτούς τουφεκίσθηκαν, οι άλλοι απολύθηκαν ύστερα από μήνες.
Στο διάστημα αυτό οι γυναίκες της Ζαγοράς εργάσθηκαν ηρωικά στα κτήματα, για να θρέψουν τα παιδιά και τους φυλακισμένους άνδρες τους. Πεζοπορούσαν ώρες, να πάνε στο Βόλο, κουβαλώντας ψωμί και τρόφιμα στους φυλακισμένους. Νύχτα μέρα δούλευαν οι γυναίκες μόνες στα κτήματα. Πολλές φορές οι άμοιρες σκελετωμένες γυναίκες έπεφταν λιπόθυμες απ' την πείνα, γιατί το λίγο ψωμί πού εξοικονομούσαν προσπαθούσαν να το κρύψουν για τα παιδιά τους και για τούς φυλακισμένους άνδρες τους. Αυτής περνούσαν με λίγα χόρτα, λίγα χαμοκέρασα και λίγα τρυφερά βλαστάρια φτέρης, που τα τηγάνιζαν, για να ξεγελάσουν την πείνα τους.
Ηρωικές γυναικείες μορφές! Διερωτώμαι αλήθεια: Γιατί τα γυναικεία σωματεία της Ελλάδας δεν ύψωσαν κάποιο μνημείο εις μνήμην της σκελετωμένης και πεινασμένης Ελληνίδας γυναίκας, πού γύριζε στην κατοχή σ' όλους τούς δρόμους της Ελλάδας, για να εξοικονομήσει κάτι για το σπιτικό της, για τα παιδιά της, για τον άντρα της;
Μετά το κάψιμο τις Ζαγοράς, το Ιταλικό στρατηγείο διέταξε ν' αδειάσει όλο το χωριό.
Και οι Ζαγοριανοί σκόρπισαν όπου μπόρεσαν στα γειτονικά χωριά, κουβαλώντας μαζύ τους τρόφιμα, ρούχα, και ότι άλλο μπορούσαν. [...]
--------------------------------
(*) Στην ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΩΝ της Αθήνας στα 1959 η δημοσιογράφος Καλλιόπη Πάντου έδωσε μια διάλεξη με θέμα« Γυναίκες της Θεσσαλίας και του Πηλίου».
Αυτή η διάλεξη (όπως κι άλλες) τυπώθηκε σε φυλλάδιο 41 σελίδων την ίδια χρονιά.
Είναι πράγματι μια εξαιρετική αναδρομή στη ζωή και την προσφορά των γυναικών του τόπου μας διαχρονικά. Η σχετική ιστορία με την Κατοχή στη Ζαγορά είναι τμήμα της ομιλίας. (Αντιγραφή σε μονοτονικό από τις σελ. 33-35)
----------------------------------
Φωτογραφία από το αρχείο ΔΗΚΙ Βόλου: Γυναίκες σε μνημόσυνο του ΕΑΜ.
Τότε έκλεισαν όλους τους άνδρες από 20 - 60 χρονών στο σχολείο κάπου 400 άνδρες και έδιωξαν τις γυναίκες, λέγοντας να πάνε να φέρουν φαγητό για τους άνδρες τους.
Οι Ιταλοί στρατιώτες άρχισαν αμέσως να λεηλατούν και να καινέ τα σπίτια της Περαχώρας.
Οι γυναίκες δεν τα έχασαν καθόλου. Με τις εμπρηστικές σκόνες, που έριχναν οι Ιταλοί έπαιρναν αμέσως φωτιά τα πελώρια αιωνόβια σπίτια της Ζαγοράς, γεμάτα λάδια, φουντούκια, καρύδια, αλεύρι, χόρτα για τα ζώα.
Οι γυναίκες όλες μαζί, μόλις έβλεπαν ένα σπίτι να παίρνει φωτιά έτρεχαν και το έσβηναν ρίχνοντας φτυαριές, φτυαριές το χιόνι πάνω στις φλόγες. Οι Ιταλοί τις έσπρωχναν, τις χτυπούσαν, τις έδιωχναν. Εκείνες, σαν θεριά, με τα μαλλιά τους σφικτά δεμένα με τα μαντήλια τους, για να μην πάρουν φωτιά υπερασπιζότανε τα σπίτια τους και τα νοικοκυρά τους. Οι δασκάλισσες τον χωριού και πολλές άλλες γυναίκες έπεσαν στα πόδια του Ιταλού στρατηγού και τον παρακαλούσαν να λυπηθεί το ανεύθυνο χωριό. Έτσι ό ηρωισμός και η αυτοθυσία των γυναικών έσωσε τη Ζαγορά και μόνο 80 σπίτια της Περαχώρας κάηκαν. Οι άμοιρες γυναίκες της Ζαγοράς, είδαν όλα τα μουλάρια τού χωριού να κουβαλούν στο Βόλο σαν πλιάτσικο τα κιλίμια τους, τα προικιά τους και τα ωραία υφαντά των Ζαγοριανών σπιτιών, που τα είχαν κάνει γενεές γυναικών με κόπο και δουλειά ασταμάτητη.
Οι 400 άνδρες ωδηγήθηκαν στις φυλακές τού Βόλου. Οκτώ από αυτούς τουφεκίσθηκαν, οι άλλοι απολύθηκαν ύστερα από μήνες.
Στο διάστημα αυτό οι γυναίκες της Ζαγοράς εργάσθηκαν ηρωικά στα κτήματα, για να θρέψουν τα παιδιά και τους φυλακισμένους άνδρες τους. Πεζοπορούσαν ώρες, να πάνε στο Βόλο, κουβαλώντας ψωμί και τρόφιμα στους φυλακισμένους. Νύχτα μέρα δούλευαν οι γυναίκες μόνες στα κτήματα. Πολλές φορές οι άμοιρες σκελετωμένες γυναίκες έπεφταν λιπόθυμες απ' την πείνα, γιατί το λίγο ψωμί πού εξοικονομούσαν προσπαθούσαν να το κρύψουν για τα παιδιά τους και για τούς φυλακισμένους άνδρες τους. Αυτής περνούσαν με λίγα χόρτα, λίγα χαμοκέρασα και λίγα τρυφερά βλαστάρια φτέρης, που τα τηγάνιζαν, για να ξεγελάσουν την πείνα τους.
Ηρωικές γυναικείες μορφές! Διερωτώμαι αλήθεια: Γιατί τα γυναικεία σωματεία της Ελλάδας δεν ύψωσαν κάποιο μνημείο εις μνήμην της σκελετωμένης και πεινασμένης Ελληνίδας γυναίκας, πού γύριζε στην κατοχή σ' όλους τούς δρόμους της Ελλάδας, για να εξοικονομήσει κάτι για το σπιτικό της, για τα παιδιά της, για τον άντρα της;
Μετά το κάψιμο τις Ζαγοράς, το Ιταλικό στρατηγείο διέταξε ν' αδειάσει όλο το χωριό.
Και οι Ζαγοριανοί σκόρπισαν όπου μπόρεσαν στα γειτονικά χωριά, κουβαλώντας μαζύ τους τρόφιμα, ρούχα, και ότι άλλο μπορούσαν. [...]
--------------------------------
(*) Στην ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΩΝ της Αθήνας στα 1959 η δημοσιογράφος Καλλιόπη Πάντου έδωσε μια διάλεξη με θέμα« Γυναίκες της Θεσσαλίας και του Πηλίου».
Αυτή η διάλεξη (όπως κι άλλες) τυπώθηκε σε φυλλάδιο 41 σελίδων την ίδια χρονιά.
Είναι πράγματι μια εξαιρετική αναδρομή στη ζωή και την προσφορά των γυναικών του τόπου μας διαχρονικά. Η σχετική ιστορία με την Κατοχή στη Ζαγορά είναι τμήμα της ομιλίας. (Αντιγραφή σε μονοτονικό από τις σελ. 33-35)
----------------------------------
Φωτογραφία από το αρχείο ΔΗΚΙ Βόλου: Γυναίκες σε μνημόσυνο του ΕΑΜ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου